Wstęp
Produkcja zwierzęca jest jednym z głównych składowych, jeśli chodzi o gałąź rolnictwa w Polsce. Niestety czynności wykonywane przez pracowników oraz same warunki pracy związane są z codzienną ekspozycją na bardzo szeroki wachlarz szkodliwych czynników biologicznych (SCB). Zalicza się do nich: bakterie, grzyby oraz ich fragmenty i metabolity, ale także alergeny i toksyny pochodzenia zarówno roślinnego jak i zwierzęcego. Mogą one rozprzestrzeniać się drogą kropelkową, pyłową (powietrzną) lub drogą powietrzno-kropelkową. Czynniki te mogą stanowić w kontakcie bezpośrednim negatywny wpływ na człowieka. Poprzez kontakt z nimi pracownicy narażeni są na substancje o podłożu alergicznym oraz immunotoksycznym (np. AZPP- alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, czy też zespół ostrej toksyczności wywołany działaniem pyłów organicznych). Czynniki te (SCB) mogą być inicjatorem chorób odzwierzęcych, czyli zoonozami. Do takich chorób zaliczamy m. in. ptasią grypę, czy boleriozę. Głównymi emitorami odpowiedzialnym za SCB są substancje pochodzenia zwierzęcego występujące w pomieszczeniach inwentarskich (fekalia, wydzieliny, wydaliny, fragmenty pierza i naskórka) oraz substancje pochodzące z surowców roślinnych, które służą jako pasza lub ściółka.
Zwierzęta – z jakimi zagrożeniami może spotkać się człowiek, który pracuje ze zwierzętami?
Praca w produkcji zwierzęcej wiąże się z tym, iż pracownik narażony jest na oddziaływanie pyłu, który jest wektorem mikroorganizmów saprofitycznych. Ich cechą charakterystyczną jest to, że mają działanie alergizujące i toksyczne, a ich czynnikiem determinującym ich powstawanie jest wysoka temperatura oraz duża wilgotność powietrza w budynkach inwentarskich, szczególnie małego inwentarza (w wylęgarni drobiu). Do najważniejszych mikrobiontów bakteryjnych zalicza się gram ujemne pałeczki oraz promieniowce, do których zalicza się w szczególności pałeczki: Escherichia Coli (E. Coli), Klebsiella (K. pneumonia), Pantoea (P. agglomerans), Acinetobacter (A. calcoaceticus) oraz Pseudomonas (P. aeruginosa) Chlamydia psittaci, Toxoplasma gondii, Escherichia coli, Salmonella spp., Pasteurella spp., Yersinia spp., Clostridium botulinum, Erysipelothrix rhusiopathiae, Listeria monocytogenes, Streptococcus spp., Mycobacterium tuberculosis. Wdychanie powietrza zanieczyszczonego tymi endotoksynami powodują, iż u pracownika może dojść do szeregu powikłań, między innymi do zaburzenia w wymianie gazowej, stanu zapalnego płuc, wysokiej temperatury, syndromu OTDS (ostry zespół toksyczny wywołany wdychaniem pyłu organicznego). Często kontakt z tymi czynnikami powoduje podrażnienie błony śluzowej skóry i oka oraz wiele innych objawów o niespecyficznych objawach.
Czynniki wywołujące choroby u ludzi
Bakterie gram dodatnie, do których zalicza się przede wszystkim paciorkowce oraz promieniowce to kolejna grupa czynników obecnych w środowisku pracy przy produkcji zwierzęcej. Stanowią one aż 85% całej mikrobionty. Bakterie te występują w budynkach inwentarskich oraz ubojniach oraz przy czynnościach polegających na pakowaniu mięsa. Są to przede wszystkim bakterie z rodzajów: Micrococcus, Enterococcus oraz Staphylococcus . Mikroorganizmy te zdolne są do przedostawania się do środowiska poprzez na przykład wywóz obornika, czy też innych odpadów pochodzących z budynków inwentarskich. Kontakt z tymi czynnikami może powodować u ludzi zakażenie oportunistyczne charakterystyczne dla ludzi o obniżonej odporności.
Kolejnymi czynnikami, które mają negatywny wpływ na zdrowie człowieka są grzyby pleśniowe, a także ich metabolity i fragmenty. Owe czynniki są przede wszystkim źródłem reakcji alergicznych oraz działania immunotoksycznego na organizm ludzki.. Do najczęściej występujących grzybów izolowanych z tego środowiska należą: Aspergillus (A. fumigatus, A. niger, A. flavus), Penicillium (P. citrinum, P. viridicatum), Cladosporium spp. i Scopulariopsis spp oraz grzyby drożdżpodobne (z rodzajów Candida, Cryptococcus i Rhodotorula. Grzyby te występują najczęściej występują przy intensywnym chowie świń, hodowli małego inwentarza oraz bydła, a emitorem tych czynników jest praca, gdzie dochodzi do wilgoci ściółki oraz paszy lub też praca przy czyszczeniu pomieszczeń inwentarskich. Pracownicy mający kontakt z tymi czynnikami narażeni są na zapadanie astmy oskrzelowej, AZPP, nieżyt nosa o podłożu alergicznym oraz ODTS.
β-glukany to kolejna grupa czynników, która ma negatywny wpływ na organizm ludzki. Są one składnikiem ściany komórkowej grzybów. Związane są one głównie z pracą przy produkcji roślinnej (w szczególności ziarnami kukurydzy i orzeszkami ziemnymi). Narażenie na ten czynnik może powodować odpowiedź immunologiczną organizmu w postaci typowych objawów alergicznych: nieżytu nosa podrażnieniu błon śluzowych gardła oraz kaszel. Duża wilgotność powietrza i temperatura to idealne warunki do rozwoju mikotoksyn (grzybów pleśniowych). Są to nielotne metabolity o cyklicznej budowie. Największe zagrożenie ze strony mikotoksyn to powstające aflaktoksyny, ochratoksyny A, fumonizyny, trichoceteny, zerealeon oraz fumonizyny .Poprzez wdychanie fragmentów grzybni pochodzących z mikotoksyn i spożywanie zakażonej już żywności przyczyniają się do zaburzeń w postaci zatruć organów wewnętrznych (głównie wątroby, nerek, płuc).
część 2
Najnowsze komentarze