Malaria, jedna z najgroźniejszych chorób pasożytniczych, wciąż stanowi poważne zagrożenie zdrowotne na całym świecie. Wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Plasmodium, rocznie przyczynia się do śmierci około miliona ludzi, głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych. Przenoszona przez zarażone samice komarów, malaria wciąż jest wyzwaniem w walce z chorobami zakaźnymi. Jej objawy, często niecharakterystyczne, mogą pojawić się nawet kilka miesięcy po zarażeniu, co utrudnia szybkie rozpoznanie i leczenie. W obliczu rosnącej liczby przypadków, zrozumienie tej choroby oraz skuteczna profilaktyka stają się kluczowe dla ochrony zdrowia publicznego.
Co to jest malaria?
Malaria to poważna choroba, wywołana przez mikroskopijne organizmy znane jako pierwotniaki Plasmodium.
Jest to zakażenie typowe dla stref tropikalnych, które rozprzestrzenia się głównie w ciepłych rejonach świata. Do transmisji dochodzi poprzez ukąszenie samicy komara, ale tylko takiej, która wcześniej sama została zainfekowana.
Choroba stanowi realne, globalne zagrożenie dla ludzkiego zdrowia. Spośród licznych gatunków pierwotniaków Plasmodium, aż sześć może zagrażać człowiekowi, a najbardziej niebezpiecznym z nich jest Plasmodium falciparum.
Jakie są przyczyny malarii: pasożyty Plasmodium?
Malaria to choroba powodowana przez specyficzne mikroorganizmy.
Są to:
- pasożyty należące do rodzaju Plasmodium, powszechnie nazywane pierwotniakami,
- spośród licznych gatunków, zaledwie pięć jest odpowiedzialnych za infekcje u ludzi i rozwój tej choroby,
- gatunkiem wywołującym najgroźniejsze i najcięższe przypadki jest Plasmodium falciparum,
- innym znanym gatunkiem jest Plasmodium vivax.
Jak malaria jest przenoszona?
Za rozprzestrzenianie się malarii odpowiadają głównie samice komarów z rodzaju Anopheles, które są aktywne przede wszystkim od zmierzchu do świtu.
Co kluczowe, choroby tej nie przenosi się bezpośrednio z człowieka na człowieka, co odróżnia ją od wielu schorzeń, choćby wirusowych czy bakteryjnych.
Szybkość jej szerzenia w danym miejscu zależy od kilku czynników:
- samego pasożyta,
- komara jako jego przenosiciela (wektora),
- człowieka będącego żywicielem,
- a także od warunków środowiskowych.
Jakie są objawy malarii?
Objawy malarii potrafią być zwodnicze.
Zazwyczaj pojawiają się od 10 do 14 dni po zarażeniu, choć czasem można je zauważyć wcześniej. Co ciekawe, symptomy bywają widoczne nawet po kilku miesiącach, zwłaszcza u osób powracających z regionów endemicznych.
Najbardziej charakterystycznym objawem jest nagły atak wysokiej gorączki. Towarzyszą mu silne dreszcze i uczucie przejmującego zimna, po których następuje faza obfitych potów. Choć gorączka często pojawia się cyklicznie, co 48 lub 72 godziny, jej przebieg może być również zupełnie nieregularny.
Oprócz gorączki, pacjenci często doświadczają innych dolegliwości, takich jak:
- silny ból głowy,
- znaczne osłabienie,
- nudności,
- wymioty,
- biegunka,
- bóle mięśni i stawów.
Z tego powodu objawy malarii bywają łatwo mylone z grypą lub innymi infekcjami wirusowymi.
Jakie jest leczenie malarii i profilaktyka?
Malarię zawsze leczy się w szpitalu. Terapia, bazująca na specjalistycznych lekach, zazwyczaj prowadzi do pełnego wyzdrowienia. Kluczowe są tu preparaty zwalczające pasożyty. Na obszarach, gdzie malaria to częsty problem, stosuje się złożone kuracje, tzw. ACT. W Polsce często trzeba te medykamenty sprowadzać z zagranicy.
Zapobieganie malarii jest kluczowe, szczególnie dla osób podróżujących. Dzieli się ono zasadniczo na dwie grupy działań: te bez użycia farmaceutyków (np. środki odstraszające, ubrania zakrywające ciało, ochrona przed ukąszeniami komarów) oraz te wymagające przyjmowania leków. Druga kategoria, zwana chemioprofilaktyką, polega na systematycznym przyjmowaniu tabletek antymalarycznych.
Nową możliwością jest szczepionka RTS,S. Ten preparat, który pomyślnie przeszedł trzecią fazę badań klinicznych, w 2022 roku uzyskał rekomendację Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Jest ona przeznaczona głównie dla dzieci mieszkających na obszarach o wysokiej liczbie zachorowań, zwłaszcza w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie dominujący jest groźny typ zarodźca sierpowatego.
Kluczowe informacje o szczepionce RTS,S:
- pomyślnie przeszła trzecią fazę badań klinicznych,
- w 2022 roku uzyskała rekomendację Światowej Organizacji Zdrowia (WHO),
- jest przeznaczona głównie dla dzieci mieszkających na obszarach o wysokiej liczbie zachorowań,
- jest stosowana zwłaszcza w Afryce Subsaharyjskiej,
- skutecznie działa na groźny typ zarodźca sierpowatego.
Dziękujemy malaria choroba wirusowa czy bakteryjna za umożliwienie publikacji.
Najnowsze komentarze