Łysienie plackowate: przyczyny, objawy i możliwości leczenia

Choroba, która powoduje brak wzrostu włosów, jest zjawiskiem, które dotyka nie tylko wyglądu, ale również emocjonalnego samopoczucia osób nią dotkniętych. Łysienie, definiowane jako utrata lub całkowity brak włosów, może przybierać różne formy, z których najczęściej występującą jest łysienie plackowate. Szacuje się, że dotyka ono 1–1,7% populacji, a jego przyczyny są złożone, obejmując reakcje immunologiczne, czynniki genetyczne oraz stres. Choć może wydawać się, że łysienie jest jedynie problemem estetycznym, jego skutki sięgają znacznie głębiej, wpływając na zdrowie psychiczne i jakość życia osób, które z nim walczą. Zrozumienie tej choroby jest kluczowe nie tylko dla jej skutecznego leczenia, ale także dla wsparcia osób zmagających się z jej objawami.

Choroba, w której nie rosną włosy: wprowadzenie do łysienia

Utrata włosów, którą potocznie nazywamy łysieniem, to stan, w którym naturalna równowaga między ich wypadaniem a odrastaniem zostaje zaburzona. Zamiast cyklicznej wymiany, dochodzi do szybszego ubytku włosów niż pojawiania się nowych, co wskazuje na pewien problem o podłożu zdrowotnym.

Jednym ze specyficznych rodzajów tej dolegliwości jest łysienie plackowate. To przewlekła choroba zapalna skóry, która objawia się nagłym pojawieniem się na głowie (lub innych owłosionych częściach ciała) wyraźnie odgraniczonych, gładkich obszarów pozbawionych włosów – potocznie określa się je ogniskami.

Problem ten dotyczy dość sporej grupy osób na świecie, szacuje się, że występuje u około 1 do 1,7 procenta populacji.

Przyczyny łysienia: co wpływa na utratę włosów?

Wypadanie włosów, czyli łysienie, to złożony problem, za którym stoi wiele różnorodnych przyczyn.

• choroby autoimmunologiczne, w których własny układ odpornościowy atakuje mieszki włosowe,
• uwarunkowania genetyczne i dziedziczna skłonność,
• silny stres, potrafiący wywołać nagłe wypadanie włosów,
• niedobory kluczowych witamin i minerałów w diecie, osłabiające włosy i prowadzące do ich nadmiernej utraty.

Czy łysienie plackowate jest dziedziczne? Genetyka a choroba

Łysienie plackowate ma podłoże genetyczne u około 20-60% pacjentów. Może być dziedziczone, a ryzyko zachorowania jest wyższe u osób z historią choroby w rodzinie.

Jednak genetyka to tylko jeden z elementów tej złożonej układanki. Łysienie plackowate to choroba autoimmunologiczna, wynikająca ze współdziałania genów, odporności i czynników środowiskowych. Właśnie ta złożona interakcja prowadzi do utraty włosów. Co ważne, choroba ta dotyka osoby obu płci i może pojawić się w różnym wieku.

Jakie są objawy i diagnostyka łysienia plackowatego?

Łysienie plackowate często pojawia się niespodziewanie, objawiając się nagłymi, wyraźnie odgraniczonymi obszarami utraty włosów.

Charakterystyczne cechy łysienia plackowatego:

• pojawia się niespodziewanie,
• objawia się nagłymi, wyraźnie odgraniczonymi obszarami utraty włosów,
• zwykle przybiera kształt okrągły lub owalny,
• najczęściej dotyczy skóry głowy, choć może wystąpić także w innych miejscach,
• skóra w obrębie takich łysiejących plam zazwyczaj wygląda zupełnie normalnie, zachowując swój naturalny kolor i gładkość,
• czasem na obrzeżach można dostrzec cieńsze, łatwo łamiące się włoski,
• charakterystycznym zjawiskiem są tzw. włosy wykrzyknikowe (grubsze u nasady i zwężające się ku górze, często ułamane).

Postawienie diagnozy łysienia plackowatego opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym. Lekarz dermatolog dokładnie ocenia wygląd zmian oraz charakterystyczne cechy włosów.

Proces diagnostyczny obejmuje:

• opiera się przede wszystkim na badaniu klinicznym,
• wykorzystuje trichoskopię, pozwalającą na szczegółową analizę mieszków włosowych i łodyg włosów w dużym powiększeniu,
• kluczowe jest także wykluczenie innych schorzeń o podobnych objawach (diagnostyka różnicowa), takich jak toczeń rumieniowaty czy trichotillomania (kompulsywne wyrywanie włosów),
• w pewnych przypadkach obejmuje wykonanie biopsji skóry do badania histopatologicznego niewielkiego fragmentu pod mikroskopem,
• istotny jest również wywiad z pacjentem (od trichotillomanii łysienie plackowate odróżnia się między innymi nieregularnym połamaniem włosów w przypadku tej pierwszej).

Trafne rozpoznanie ma fundamentalne znaczenie dla doboru najskuteczniejszej metody leczenia.

Jakie są opcje leczenia i psychologiczne aspekty łysienia plackowatego?

Terapia łysienia plackowatego skupia się na dwóch kluczowych aspektach: zahamowaniu dalszej utraty włosów oraz aktywnym pobudzaniu ich ponownego wzrostu.

Często w leczeniu wykorzystuje się leki sterydowe, które mogą być stosowane miejscowo na skórę głowy lub przyjmowane ogólnie. Inną powszechnie stosowaną metodą jest terapia DCP. Polega ona na aplikacji specjalnej substancji, która celowo wywołuje łagodne zapalenie skóry – ma to na celu stymulowanie odrostu włosów.

Poza tymi najczęstszymi podejściami, dostępne są również inne opcje terapeutyczne:

• leki wpływające na układ odpornościowy,
• fotochemioterapia,
• specjalistyczne kosmetyki, które wspierają kondycję skóry głowy.

Warto wiedzieć, że u części osób, szacuje się, że u około 30% pacjentów, włosy potrafią odrosnąć samoistnie, co stanowi naturalny element przebiegu choroby.

Należy pamiętać, że utrata włosów to nie tylko problem fizyczny – ma też ogromny wpływ na samopoczucie, często prowadząc do lęku czy obniżenia samooceny. Kluczowe staje się zatem wsparcie psychologiczne. Pomoc specjalisty, na przykład psychodermatologa, jest nieoceniona. Uczy on, jak radzić sobie ze stresem i trudnymi emocjami towarzyszącymi chorobie. Skuteczna terapia łysienia plackowatego musi być zatem kompleksowa, uwzględniając zarówno aspekt fizyczny, jak i psychiczny pacjenta.

Współpraca z choroba nie rosną włosy umożliwiła stworzenie tego materiału.